Santa Clara uhartea

Santa Klara uhartea Donostiako badiaren erdian dago, kostaldetik 500 metro eskasera. Bertan, azalera txikian, aberastasun natural handia dago.

Edertasun bereziko gunea da, lurra eta itsasoa elkartzen diren tokian kokatua, eta Kontxako badiaren erdian kokatua. Igeldo eta Urgull mendiek babesten dute, eta 5.6 hektarea eta 48 metroko altuera baino ez du. Donostiako gune adierazgarrienetako bat da.

Uhartea osatzen duten arrokak duela 51 eta 54 milioi urte bitartean ezarri ziren, 2.000 metro baino gehiagoko sakonera duen itsaspeko golko baten hondoan. Hala ere, Pirinioen eraketan, material horiek altxatu ziren, atzera egin eta kanpoan agerian geratu ziren. Olatuen etengabeko ekintzak badia handi bat sortu zuen, non Urgull eta Santa Klara zeuden. Hala ere, lehenengo urbanizatu izanak Santa Klara utzi zuen uharte bakar gisa badiaren erdian.

Badakigu XIV. mendean Santa Klarari eskainitako ermita bat zegoela (hortik datorkio izena), eta 1597an, izurriak Donostia suntsitu zuen urtean, kutsatuak hartzen zituela. Bolborategiarekin eta heretikoen, eskumikatuen eta suiziden hilerri bezala erabili zen, lur sagaratuan lurperatu ezin zirenentzat. Gaur egun, aurkitzen dugun eraikin bakarra Itsasargia da. 100 urte baino gehiagoz bertan jendea bizi izan zen. Gaur egun, itsasargia automatizatuta dago 60ko hamarkadatik. Gaur den egunean, Cristina Iglesias eskultore donostiarraren Hondalea obra dago (informazio gehiago nahi izanez gero, bisitatu hondalea.eus)

Aipatzekoa da 1974an Interes Nazionaleko Zentro Historiko izendatu zutela eta udan taberna-jatetxea, komunak, dutxak eta sorosleak dituela.

Uhartea oso leku maitatua da donostiarrentzat, ohikoa baita eguna irlan pasatzea familian edo koadrilan. Bainu bat hartzea, mahai ugarietako batean piknik bat egitea, edo zelai eta zuhaiztien artean zabaltzen diren bidezidorretatik paseatuz. Hiritik deskonektatzea, portutik minutu gutxira motorrean goza ditzakegun plazerretako batzuk baino ez dira.

Santa Klara uhartea Donostiako badiaren erdian dago, kostaldetik 500 metro eskasera. Bertan, azalera txikian, aberastasun natural handia dago.

Edertasun bereziko gunea da, lurra eta itsasoa elkartzen diren tokian kokatua, eta Kontxako badiaren erdian kokatua. Igeldo eta Urgull mendiek babesten dute, eta 5.6 hektarea eta 48 metroko altuera baino ez du. Donostiako gune adierazgarrienetako bat da.

Uhartea osatzen duten arrokak duela 51 eta 54 milioi urte bitartean ezarri ziren, 2.000 metro baino gehiagoko sakonera duen itsaspeko golko baten hondoan. Hala ere, Pirinioen eraketan, material horiek altxatu ziren, atzera egin eta kanpoan agerian geratu ziren. Olatuen etengabeko ekintzak badia handi bat sortu zuen, non Urgull eta Santa Klara zeuden. Hala ere, lehenengo urbanizatu izanak Santa Klara utzi zuen uharte bakar gisa badiaren erdian.

Badakigu XIV. mendean Santa Klarari eskainitako ermita bat zegoela (hortik datorkio izena), eta 1597an, izurriak Donostia suntsitu zuen urtean, kutsatuak hartzen zituela. Bolborategiarekin eta heretikoen, eskumikatuen eta suiziden hilerri bezala erabili zen, lur sagaratuan lurperatu ezin zirenentzat. Gaur egun, aurkitzen dugun eraikin bakarra Itsasargia da. 100 urte baino gehiagoz bertan jendea bizi izan zen. Gaur egun, itsasargia automatizatuta dago 60ko hamarkadatik. Gaur den egunean, Cristina Iglesias eskultore donostiarraren Hondalea obra dago (informazio gehiago nahi izanez gero, bisitatu hondalea.eus)

Aipatzekoa da 1974an Interes Nazionaleko Zentro Historiko izendatu zutela eta udan taberna-jatetxea, komunak, dutxak eta sorosleak dituela.

Uhartea oso leku maitatua da donostiarrentzat, ohikoa baita eguna irlan pasatzea familian edo koadrilan. Bainu bat hartzea, mahai ugarietako batean piknik bat egitea, edo zelai eta zuhaiztien artean zabaltzen diren bidezidorretatik paseatuz. Hiritik deskonektatzea, portutik minutu gutxira motorrean goza ditzakegun plazerretako batzuk baino ez dira.

Landaredia

Inguruko berezko zuhaitz-espezieak ikus daitezke, gazitasunera eta itsas haize indartsuetara egokituak, gizakiak ingurunea etxekotzeko asmoz sartutako zuhaitz eta landareekin batera.

Horrela, itsaslabarretako eta kostaldeko hareatzetako flora bereizgarriarekin batera, autoktonotzat jo baitaiteke (arteak, itsas hinojoa edo milazka), barruko basoetako berezko zuhaitzak daude (ereinotza, lizarra, pikondoa, urkia, etab.) Gainera, apaingarri gisa, zihaixkak landatu dira bide bazterretan, hala nola, aligustrea, hesi japoniarra edo pitospora. Azkenik, espezie exotiko inbaditzailetzat hartzen direnak ere aurki daitezke, sasiakazia bezala, nabarmen hedatu dana. Horren guztiaren ondorioz, uhartea benetako lorategi botanikotzat har daiteke.

Landaredia

Inguruko berezko zuhaitz-espezieak ikus daitezke, gazitasunera eta itsas haize indartsuetara egokituak, gizakiak ingurunea etxekotzeko asmoz sartutako zuhaitz eta landareekin batera.

Horrela, itsaslabarretako eta kostaldeko hareatzetako flora bereizgarriarekin batera, autoktonotzat jo baitaiteke (arteak, itsas hinojoa edo milazka), barruko basoetako berezko zuhaitzak daude (ereinotza, lizarra, pikondoa, urkia, etab.) Gainera, apaingarri gisa, zihaixkak landatu dira bide bazterretan, hala nola, aligustrea, hesi japoniarra edo pitospora. Azkenik, espezie exotiko inbaditzailetzat hartzen direnak ere aurki daitezke, sasiakazia bezala, nabarmen hedatu dana. Horren guztiaren ondorioz, uhartea benetako lorategi botanikotzat har daiteke.

Fauna

Uharteak hektarea gutxi dituen arren, bertan lurreko zein itsasoko fauna espezie ugari bizi dira. Itsasertzeko labarretan, itsas hinojoaren kolore horia eta txilarren arrosa zurbilak koloreztaturik, itsas hegaztiak habietatik ateratzen dira.

Santa Klara uharteak ez du alde handirik Donostiako kostaldeko gainerako itsaslabarretan aurki daitezkeen hegazti-espezieekin alderatuta. Hala ere, badu berezitasun bat: hilabetetan ia isolatuta egotearen berezitasuna du, eta horrek aukera ematen du itsas hegaztiek habiak egitea errazten duten lasaitasun-baldintzak sortzeko.
Ugarienak kaioak dira, eta ohikoenak kaio hankahoria, kaio erridorea, kaio iluna, interes berezikotzat jotzen dena, eta gabio atlantikoa dira. Ubarroi mottoduna ere ikus daiteke, itsas azpian harrapatutako arrainez elikatzen dena eta espezie zaurgarritzat jotzen dena.

Hala ere, uharteko biztanlerik bereizgarriena, eguzkia hartzea maite duena, apur bat iheskorra da gehiegi hurbiltzen bagara. Uharteko sugandila da (Podarcis liolepis sebastiani) eta euskal mendietan aurki dezakegun sugandila arruntarekiko alde nabarmenak dituen azpiespeziea da. Sugandilla hau barezia da Urgull eta Santa Klarako espezie endemikoa delako, edo bestela esanda, bi leku horietan bakarrik aurki dezakegu, eta munduko beste inon ez.

Uhartea inguratzen duten hareatza eta zabalgunetan, batzuetan urpean eta beste batzuetan aire zabalean, mareen kapritxoaren arabera, ekosistema liluragarri bat hedatzen da. Ekosistema horretan alga eta uretako animalia ugari daude, eta urpekaritzako betaurrekoekin eta harrien gainean ibiltzeko oinetako onekin gozatzeko aukera ematen dute.

Molusku batzuk, hala nola lapak, karrakelak, lanpernak, muskuiluak eta beste krustazeo batzuk, hala nola balanoak edo itsas ezkurrak, gogor finkatzen dira harkaitzetan, eta horrela, aire zabalean egoteko gai dira itsasbeheran, hezetasuna mantentzen baitute barruan. Karramarro espezie ezberdinak (karratua, nekora, zentoloa eta bizardunak) harkaitzen gainetik edo uretan murgildurik mugitu daitezke.
Itsasbeheran ohikoa da putzu txikiak sortzea. Putzu horiek, berez, bizitza-oasi txikiak dira, eta erraz aurki daitezke itsas izarren eta itsas trikuen espezie desberdinak, anemonak, kiskillak, karramarroak, eta baita itsasbeheran isolatuta geratu diren arrain txikiak ere.

Marearteko eremua berriro urperatzen denean, sakonera txikia duenez, holoturiak (itsas pepinoak), olagarroak eta itsasoko erbiak bezalako izakiak hurbiltzen dira, harkaitz-arrain espezie ugarirekin batera. Korrokoia errazena da, tamaina handikoa izaten baita, baina muxarrak (sargoa), parabeltxak (oblada), barbarin, lupia, sabiroi multzoak, dantzan dabiltzan dontzeilak edo hondoan atseden hartzen ari diren gobio mota desberdinak ere ikusiko ditugu.

Fauna

Uharteak hektarea gutxi dituen arren, bertan lurreko zein itsasoko fauna espezie ugari bizi dira. Itsasertzeko labarretan, itsas hinojoaren kolore horia eta txilarren arrosa zurbilak koloreztaturik, itsas hegaztiak habietatik ateratzen dira.

Santa Klara uharteak ez du alde handirik Donostiako kostaldeko gainerako itsaslabarretan aurki daitezkeen hegazti-espezieekin alderatuta. Hala ere, badu berezitasun bat: hilabetetan ia isolatuta egotearen berezitasuna du, eta horrek aukera ematen du itsas hegaztiek habiak egitea errazten duten lasaitasun-baldintzak sortzeko.

Ugarienak kaioak dira, eta ohikoenak kaio hankahoria, kaio erridorea, kaio iluna, interes berezikotzat jotzen dena, eta gabio atlantikoa dira. Ubarroi mottoduna ere ikus daiteke, itsas azpian harrapatutako arrainez elikatzen dena eta espezie zaurgarritzat jotzen dena.

Hala ere, uharteko biztanlerik bereizgarriena, eguzkia hartzea maite duena, apur bat iheskorra da gehiegi hurbiltzen bagara. Uharteko sugandila da (Podarcis liolepis sebastiani) eta euskal mendietan aurki dezakegun sugandila arruntarekiko alde nabarmenak dituen azpiespeziea da. Sugandilla hau barezia da Urgull eta Santa Klarako espezie endemikoa delako, edo bestela esanda, bi leku horietan bakarrik aurki dezakegu, eta munduko beste inon ez.

Uhartea inguratzen duten hareatza eta zabalgunetan, batzuetan urpean eta beste batzuetan aire zabalean, mareen kapritxoaren arabera, ekosistema liluragarri bat hedatzen da. Ekosistema horretan alga eta uretako animalia ugari daude, eta urpekaritzako betaurrekoekin eta harrien gainean ibiltzeko oinetako onekin gozatzeko aukera ematen dute.

Molusku batzuk, hala nola lapak, karrakelak, lanpernak, muskuiluak eta beste krustazeo batzuk, hala nola balanoak edo itsas ezkurrak, gogor finkatzen dira harkaitzetan, eta horrela, aire zabalean egoteko gai dira itsasbeheran, hezetasuna mantentzen baitute barruan. Karramarro espezie ezberdinak (karratua, nekora, zentoloa eta bizardunak) harkaitzen gainetik edo uretan murgildurik mugitu daitezke.
Itsasbeheran ohikoa da putzu txikiak sortzea. Putzu horiek, berez, bizitza-oasi txikiak dira, eta erraz aurki daitezke itsas izarren eta itsas trikuen espezie desberdinak, anemonak, kiskillak, karramarroak, eta baita itsasbeheran isolatuta geratu diren arrain txikiak ere.

Marearteko eremua berriro urperatzen denean, sakonera txikia duenez, holoturiak (itsas pepinoak), olagarroak eta itsasoko erbiak bezalako izakiak hurbiltzen dira, harkaitz-arrain espezie ugarirekin batera. Korrokoia errazena da, tamaina handikoa izaten baita, baina muxarrak (sargoa), parabeltxak (oblada), barbarin, lupia, sabiroi multzoak, dantzan dabiltzan dontzeilak edo hondoan atseden hartzen ari diren gobio mota desberdinak ere ikusiko ditugu.

Uhartea

Irlako harkaitzen hareharrizko izaerak, haizeak astintzen dituen hezetasun eta gazitasun handiarekin nahasita erle-abaraskak gogorarazten dituzten gelaska konplexuen formako estruktura albeolar apartak sorrarazi ditu. Prozesuari haloklastia esaten zaio, hau da, gainazal harritsua sakabanatzen da gatz-kristalak hazten direlako, eguzkiak itsasoko brisak utzitako itsasoko hezetasuna lurruntzen duenean. Cristina Iglesiasen Hondalea obra, Itsasargian goza daitekeena, egitura horietan oinarrituta dago, hain zuzen ere.